naturalizam

naturalizam (njem. < lat.). ① FILOZ pogled koji sve pojave nastoji svesti jedino na prirodne uzroke, po kojemu je priroda primarno i apsolutno načelo svega postojećeg, i koji niječe mogućnost transcendentalnoga načela (npr. predsokratovska i stoička škola u antici, renesansna filozofija, moderni pozitivizam). ② KNJIŽ smjer nastao u Francuskoj 1870-ih, proširio se po cijeloj Europi (u Italiji kao verizam) i prevladavao do 1890; u opreci prema romantičarskom idealizmu, na filoz. zasadama pozitivizma služi se metodama znanstvene egzaktnosti koje izvodi iz materijalističke teorije ovisnosti čovjeka o okolini i naslijeđu, pa se u društvu egzistencije odvijaju deterministički kao i postupci pojedinaca; teži preciznosti opisa i dokumenta, a tematski često obrađuje bijedu grad. života; termin je prvi upotrijebio H. Taine 1858. Predstavnici: É. Zola, G. de Maupassant, H. Ibsen, A. Strindberg, G. Brandes, G. Hauptmann; u nas E. Kumičić. ③ LIK nastojanje za što objektivnijim, istinitijim i neposrednijim prikazom stvarnosti (naglašavajući obično i ružno), često sinonimno pojmu realizma. Javlja se u helenističkoj i srednjovj. umjetnosti, a začetnikom modernoga n. drži se M. M. da Caravaggio; kao stil javio se između 1870. i 1900; gl. predstavnici: Barbizonska škola, C. Corot, G. Courbet, M. Liebermann, W. Leibl.